Tàu thuyền thô sơ, thiếu phương tiện liên lạc cần thiết là nguyên nhân khiến nhiều ngư dân bị thiệt mạng trên biển. Hiện nay, đã có 3.000 tàu cá thuộc 28 địa phương ven biển được trang bị thiết bị định vị vệ tinh.
Được sự hỗ trợ từ nguồn vốn vay ưu đãi của Cộng hòa Pháp (ODA) Chính phủ đã giao cho Bộ NN-PTNT triển khai thực hiện dự án Hệ thống quan sát tàu cá, vùng đánh bắt và nguồn lợi thủy sản bằng công nghệ vệ tinh Movimar (gọi tắt là dự án Movimar) và lắp đặt hệ thống quan sát tàu cá VMS miễn phí cho ngư dân vùng biển. Hiện đã có 3.000 tàu cá thuộc 28 địa phương ven biển được thụ hưởng lợi ích từ dự án này.
Bi kịch từ việc thiếu thiết bị hỗ trợ
Tối ngày 22.8, tàu cá QB-92348TS cùng 6 ngư dân bị nạn trên biển được tàu SAR 274 của Trung tâm TKCN hàng hải Đà Nẵng (Danang MRCC) cứu nạn và lai dắt thành công vào bờ an toàn. May mắn thoát chết trong gang tấc, ông Hồ Xuân Dũng (trú Đức Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình) kể lại, chiều tối ngày 20.8, khi ông cùng 5 bạn nghề đang đánh bắt ở 14’53N-110’06E thì bất ngờ tàu cá bị gãy trục nap và chết máy. Chiếc tàu bị thả trôi trên biển. Rất may, trên tàu cá khi đó chiếc ICom vẫn hoạt động nên ông đã phát tiến hiệu cầu cứu. Ông Dũng cho biết, nếu khi đó chiếc ICom bị hỏng hoặc gặp trục trặc không thể liên lạc được thì chắc chắn lực lượng cứu nạn sẽ không biết tàu cá của ông gặp nạn và tính mạng của 6 thuyền viên chưa biết sẽ ra sao.
Chị Nguyễn Thị H, (trú quận Sơn Trà, TP.Đà Nẵng) nghẹn ngào kể lại câu chuyện đau lòng: Khoảng 21h tối ngày 29.9.2009, cơn bão số 9 ập đến vùng biển miền Trung. Trong đêm khuya, chị bất ngờ nhận được cuộc điện thoại của chồng gọi về từ biển khơi với nội dung “tàu bị sóng biển đánh…”. Câu nói của chồng chưa dứt thì tín hiệu liên lạc bị mất và hai ngày sau chị cùng hai con thơ nhận được hung tin và vội vã chạy ra cửa biển đón xác chồng. “Giá như hôm đó, trên tàu có một thiết bị hỗ trợ nào đó thì chồng tôi đã không chết”, chị H nghẹn ngào nói.
Theo thống kê chưa đầy đủ, cơn bão Linda năm 1997 đã làm 3.675 tàu thuyền bị chìm, mất tích tại Cà Mau, Kiên Giang, 2.770 ngư dân bị chết và mất tích, 1.277 người bị thương. Hay bão Xangsane tháng 10 năm 2006 làm chìm 207 tàu, mất tích 30 tàu, 448 tàu bị hư hỏng nặng… Ngoài nguyên nhân khắc nghiệt của thời tiết thì hầu như, mọi thông tin về dự báo thời tiết ngư dân đều không biết do thiếu các thiết bị hỗ trợ. Khi xảy ra sự cố trên biển, các cơ quan chức năng cũng lúng túng trong việc tìm ra vị trí chính xác các tàu, thuyền bị nạn. Do đó, nhiều cái chết bi thương trên biển đã xảy ra với ngư dân.
Vệ tinh hỗ trợ ngư dân
Ông Đoàn Ngọc Hiên, Phó giám đốc Đài thông tin Duyên hải Đà Nẵng (DaNangRadio)- đơn vị khảo sát và phụ trách dự án Movimar tại miền Trung, cho biết: hệ thống quan sát tàu cá (VMS) có những tính năng hết sức tối ưu như các thành phần liên kết với nhau, gồm: Máy thu phát tín hiệu vệ tinh (LEO), hộp đấu dây và thiết bị đầu cuối dữ liệu (MARLIN 100). Cụ thể hơn, thành phần LEO được lắp đặt bên ngoài boong tàu để thu phát tín hiệu vệ tinh. Đây là thiết bị định vị địa lý gồm 2 thành phần chính là nắp vòm liên lạc và hộp điều khiển đóng vai trò giao diện, có các chức năng cơ bản như thu nhận vị trí nhờ hệ thống định vị toàn cầu GPS; nhận và truyền dữ liệu nhờ hệ thống vệ tinh Iridium. “Thiết bị này sẽ hoạt động hoàn toàn tự động, không cần sự can thiệp của thuyền viên và có thể chống va đập cao, thích ứng tốt với điều kiện môi trường biển và nhiệt độ cao”, ông Hiên nói.
Phần hộp đấu dây sẽ được lắp đặt bên trong buồng lái, nối thiết bị VMS tới nơi cung cấp điện trên tàu và thiết bị đầu cuối dữ liệu. Cuối cùng là thiết bị đầu cuối dữ liệu - MARLIN 100, được thiết kế để có thể nhận và gửi thông báo, chúng có các chức năng: Nhận các bản tin khí tượng thông thường và các cảnh báo bão trong khu vực hành trình của tàu; hiển thị thông tin về tốc độ và hướng đi của tàu; hiển thị và chứa những bản tin thời tiết hàng ngày như áp suất khí quyển, gió - hướng gió và sức gió, chiều cao của sóng quanh khu vực hoạt động của tàu.
Hệ thống thiết bị trên sẽ giúp các cơ quan quản lý nghề cá có những giải pháp xử lý nhanh, chính xác các tai nạn, sự cố kỹ thuật đối với các tàu cá hoạt động trên các vùng biển; xác định được vùng biển đang xảy ra mối nguy hiểm, nơi có bão, cung cung cấp nhanh, chính xác các bản tin cảnh báo bão, áp thấp nhiệt đới hoặc các hiện tượng thời tiết bất thường khác cho các tàu cá hoạt động trên các vùng biển để kịp thời tránh, trú, giảm nhẹ thiệt hại...
Theo Đất Việt