Các hiện tượng thiên tai được dự báo là ngày càng diễn biến phức tạp và cực đoan, công tác tìm kiếm cứu nạn phải nhận được sự hợp tác chặt chẽ giữa các lực lượng.Điều đáng nói là trong khi việc tìm kiếm cứu nạn gặp không ít khó khăn thì ý thức của một bộ phận ngư dân trong việc chấp hành quy định đảm bảo an toàn khi hoạt động trên biển cũng như khi có bão, lũ rất kém.
Ý thức của một bộ phận ngư dân kém
Hiện có 3 lực lượng chính tham gia công tác cứu nạn trên biển là bộ đội biên phòng (Bộ Quốc phòng); Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản (Bộ Nông nghiệp và PTNT); Trung tâm Tìm kiếm cứu nạn hàng hải (Bộ Giao thông vận tải). Song, trên thực tế hầu hết số vụ tai nạn trên biển được cứu hộ bởi lực lượng bộ đội biên phòng (BĐBP).
Đại tá Lê Văn Thạc, Phó tham mưu trưởng BĐBP cho biết, ngoài nhiệm vụ bảo vệ an ninh biên giới, BĐBP còn là lực lượng chủ lực tham gia tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Năm 2009, trên khu vực biên giới, các vùng biển, đảo, dọc các cửa sông, cửa lạch đã xảy ra 1.398 vụ tai nạn, khiến 7.196 người và 1.720 phương tiện gặp nạn. BĐBP đã kịp thời tổ chức, khắc phục hậu quả thiên tai; phối hợp với ngành thuỷ sản, chính quyền địa phương, hướng dẫn kêu gọi 268.768 lượt tàu thuyền hoạt động trên biển biết hướng đi của các đợt bão để chủ động di chuyển phòng tránh; cứu nạn 59 vụ, 166 người trên 31 tàu nước ngoài bị nạn trên vùng biển và khu vực biên giới nước ta...
Tuy nhiên, công tác tìm kiếm cứu nạn vẫn còn gặp không ít khó khăn do việc theo dõi, nắm bắt các vụ thiên tai, tai nạn ở một số đơn vị còn hạn chế, chưa chính xác; tại một số nơi, tàu thuyền đã vào nơi neo đậu nhưng vẫn bị chìm, đắm, hư hỏng. ông Thạc cho biết, ý thức của một bộ phận ngư dân trong việc chấp hành quy định đảm bảo an toàn khi hoạt động trên biển cũng như khi có bão, lũ xảy ra còn hạn chế, có biểu hiện chủ quan. Không ít trường hợp bất hợp tác với BĐBP và các lực lượng khác trong công tác tìm kiếm cứu nạn.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Đợi, Tổng giám đốc Trung tâm Phối hợp Tìm kiếm cứu nạn hàng hải Việt Nam (VNMRCC) cho rằng: “Hiện đang xuất hiện hiện tượng ngư dân lạm dụng công tác cứu hộ, cứu nạn. Chẳng hạn ngày 8/3/2010, tàu cá của tỉnh Khánh Hoà có 1 người bị rơi xuống biển, 7 người còn lại trên thuyền phát tín hiệu kêu cứu khiến VNMRCC phải điều 2 máy bay trực thăng tìm kiếm. Sau cả ngày trời chúng tôi mới biết người bị nạn đã được một tàu khác cứu. Tình trạng này vừa gây lãng phí, vừa mất thời gian công sức”. Cũng theo ông Đợi, năm 2009 từng có vụ người dân báo là có vụ đắm tàu chở than ở tỉnh Quảng Ninh. Lực lượng BĐBP và VNMRCC phải huy động 3 máy bay trực thăng, kết hợp với 1 máy bay của Trung Quốc tìm khắp vùng biển nhưng không thấy gì, sau đó mới biết việc kêu cứu chỉ là... tin giả.
Theo ông Vũ Văn Tám, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT kiêm Phó trưởng ban chỉ đạo phòng chống lụt bão Trung ương, cả nước hiện có 130.000 tàu thuyền đánh bắt hải sản, trong đó chỉ có khoảng 20.000 tàu đánh bắt xa bờ, số còn lại chủ yếu là công suất nhỏ, dưới 50CV. Ngoài trang thiết bị thiếu và lạc hậu, còn một vấn đề tồn tại nữa là ý thức chấp hành quy định an toàn của ngư dân rất kém. Đó chính là lý do vì sao thời gian qua, các địa phương rất vất vả trong công tác tìm kiếm cứu nạn. Đó là chưa kể hạ tầng các khu neo đậu, cảng cá còn hết sức khó khăn. Công tác quản lý tàu thuyền ở một số địa phương chưa chặt chẽ, nhiều phương tiện đánh bắt không đủ điều kiện an toàn vẫn ra khơi. Thông tin liên lạc tuy đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu, việc thực hiện quy chế cứu nạn chưa chặt chẽ, chưa phát huy tốt lực lượng tại chỗ.
Cần sự phối hợp chặt chẽ
Thực tế cho thấy, công tác tìm kiếm cứu nạn không chỉ mất nhiều thời gian mà còn rất tốn kém về tiền bạc và công sức. Do đó, nếu không có chế tài đủ mạnh, e rằng tình trạng này sẽ còn tiếp diễn. ông Đợi cho rằng: “Mỗi máy bay phải bay hàng trăm kilômét mới ra được địa điểm cần cứu nạn, chi phí xăng dầu rất lớn. Do đó, cần phải có quy định của Nhà nước về xử phạt đối với những kẻ phát thông tin xin cứu hộ không đúng. Lực lượng nào đã cứu được người rồi mà không thông báo lại cho lực lượng khác biết thì cũng cần truy cứu trách nhiệm”.
Trong khi đó, theo ông Tám, hiện lực lượng cứu hộ cứu nạn còn mỏng, phương tiện lạc hậu nên chưa thể kiểm soát được hết các vùng biển. Bởi vậy thời gian tới, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản cần phối hợp chặt chẽ với BĐBP đẩy mạnh công tác tuyên truyền tới ngư dân ở các địa phương để bà con hiểu được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình.
Nhận định về diễn biến thời tiết trong thời gian tới, ông Bùi Minh Tăng, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương cho biết, năm 2010, mùa mưa bão sẽ đến muộn hơn khoảng 1-2 tháng so với các năm trước, số lượng các cơn bão tương đương năm 2009. Mấy năm gần đây, thiên tai ngày càng diễn biến bất thường, những cơn bão có hướng di chuyển phức tạp, vì vậy công tác dự báo rất khó chính xác, kịp thời. Vì thế, công tác tìm kiếm cứu nạn cần phải luôn bám sát diễn biến thiên tai và chủ động kịp thời ứng phó nhanh.
Đại tá Phạm Hoài Giang, Phó cục trưởng Cục Cứu hộ cứu nạn (Bộ Quốc phòng) nhận định, đi liền với các hoạt động kinh tế sôi động trên biển cũng như các tuyến biên giới là những nguy cơ rủi ro, xảy ra tai nạn ngày càng cao. Ngoài việc đảm bảo chủ quyền trên 2 tuyến biên giới, công tác tìm kiếm cứu nạn cũng được coi là nhiệm vụ chủ lực của BĐBP. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ, phải hết sức chủ động, nắm chắc tình hình, sát thực tế. Đặc biệt khâu tuyên truyền, nếu làm máy móc sẽ không đến dân. Tìm kiếm cứu nạn hiện nay mới chỉ là nhiệm vụ kiêm nhiệm của BĐBP, những năm tới cần thành lập lực lượng tìm kiếm cứu nạn riêng với trang thiết bị và kỹ năng đầy đủ để chuyên nghiệp hóa công tác này.
Hiện có 3 lực lượng chính tham gia công tác cứu nạn trên biển là bộ đội biên phòng (Bộ Quốc phòng); Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản (Bộ Nông nghiệp và PTNT); Trung tâm Tìm kiếm cứu nạn hàng hải (Bộ Giao thông vận tải). Song, trên thực tế hầu hết số vụ tai nạn trên biển được cứu hộ bởi lực lượng bộ đội biên phòng (BĐBP).
Đại tá Lê Văn Thạc, Phó tham mưu trưởng BĐBP cho biết, ngoài nhiệm vụ bảo vệ an ninh biên giới, BĐBP còn là lực lượng chủ lực tham gia tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Năm 2009, trên khu vực biên giới, các vùng biển, đảo, dọc các cửa sông, cửa lạch đã xảy ra 1.398 vụ tai nạn, khiến 7.196 người và 1.720 phương tiện gặp nạn. BĐBP đã kịp thời tổ chức, khắc phục hậu quả thiên tai; phối hợp với ngành thuỷ sản, chính quyền địa phương, hướng dẫn kêu gọi 268.768 lượt tàu thuyền hoạt động trên biển biết hướng đi của các đợt bão để chủ động di chuyển phòng tránh; cứu nạn 59 vụ, 166 người trên 31 tàu nước ngoài bị nạn trên vùng biển và khu vực biên giới nước ta...
Tuy nhiên, công tác tìm kiếm cứu nạn vẫn còn gặp không ít khó khăn do việc theo dõi, nắm bắt các vụ thiên tai, tai nạn ở một số đơn vị còn hạn chế, chưa chính xác; tại một số nơi, tàu thuyền đã vào nơi neo đậu nhưng vẫn bị chìm, đắm, hư hỏng. ông Thạc cho biết, ý thức của một bộ phận ngư dân trong việc chấp hành quy định đảm bảo an toàn khi hoạt động trên biển cũng như khi có bão, lũ xảy ra còn hạn chế, có biểu hiện chủ quan. Không ít trường hợp bất hợp tác với BĐBP và các lực lượng khác trong công tác tìm kiếm cứu nạn.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Đợi, Tổng giám đốc Trung tâm Phối hợp Tìm kiếm cứu nạn hàng hải Việt Nam (VNMRCC) cho rằng: “Hiện đang xuất hiện hiện tượng ngư dân lạm dụng công tác cứu hộ, cứu nạn. Chẳng hạn ngày 8/3/2010, tàu cá của tỉnh Khánh Hoà có 1 người bị rơi xuống biển, 7 người còn lại trên thuyền phát tín hiệu kêu cứu khiến VNMRCC phải điều 2 máy bay trực thăng tìm kiếm. Sau cả ngày trời chúng tôi mới biết người bị nạn đã được một tàu khác cứu. Tình trạng này vừa gây lãng phí, vừa mất thời gian công sức”. Cũng theo ông Đợi, năm 2009 từng có vụ người dân báo là có vụ đắm tàu chở than ở tỉnh Quảng Ninh. Lực lượng BĐBP và VNMRCC phải huy động 3 máy bay trực thăng, kết hợp với 1 máy bay của Trung Quốc tìm khắp vùng biển nhưng không thấy gì, sau đó mới biết việc kêu cứu chỉ là... tin giả.
Theo ông Vũ Văn Tám, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT kiêm Phó trưởng ban chỉ đạo phòng chống lụt bão Trung ương, cả nước hiện có 130.000 tàu thuyền đánh bắt hải sản, trong đó chỉ có khoảng 20.000 tàu đánh bắt xa bờ, số còn lại chủ yếu là công suất nhỏ, dưới 50CV. Ngoài trang thiết bị thiếu và lạc hậu, còn một vấn đề tồn tại nữa là ý thức chấp hành quy định an toàn của ngư dân rất kém. Đó chính là lý do vì sao thời gian qua, các địa phương rất vất vả trong công tác tìm kiếm cứu nạn. Đó là chưa kể hạ tầng các khu neo đậu, cảng cá còn hết sức khó khăn. Công tác quản lý tàu thuyền ở một số địa phương chưa chặt chẽ, nhiều phương tiện đánh bắt không đủ điều kiện an toàn vẫn ra khơi. Thông tin liên lạc tuy đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu, việc thực hiện quy chế cứu nạn chưa chặt chẽ, chưa phát huy tốt lực lượng tại chỗ.
Cần sự phối hợp chặt chẽ
Thực tế cho thấy, công tác tìm kiếm cứu nạn không chỉ mất nhiều thời gian mà còn rất tốn kém về tiền bạc và công sức. Do đó, nếu không có chế tài đủ mạnh, e rằng tình trạng này sẽ còn tiếp diễn. ông Đợi cho rằng: “Mỗi máy bay phải bay hàng trăm kilômét mới ra được địa điểm cần cứu nạn, chi phí xăng dầu rất lớn. Do đó, cần phải có quy định của Nhà nước về xử phạt đối với những kẻ phát thông tin xin cứu hộ không đúng. Lực lượng nào đã cứu được người rồi mà không thông báo lại cho lực lượng khác biết thì cũng cần truy cứu trách nhiệm”.
Trong khi đó, theo ông Tám, hiện lực lượng cứu hộ cứu nạn còn mỏng, phương tiện lạc hậu nên chưa thể kiểm soát được hết các vùng biển. Bởi vậy thời gian tới, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản cần phối hợp chặt chẽ với BĐBP đẩy mạnh công tác tuyên truyền tới ngư dân ở các địa phương để bà con hiểu được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình.
Nhận định về diễn biến thời tiết trong thời gian tới, ông Bùi Minh Tăng, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương cho biết, năm 2010, mùa mưa bão sẽ đến muộn hơn khoảng 1-2 tháng so với các năm trước, số lượng các cơn bão tương đương năm 2009. Mấy năm gần đây, thiên tai ngày càng diễn biến bất thường, những cơn bão có hướng di chuyển phức tạp, vì vậy công tác dự báo rất khó chính xác, kịp thời. Vì thế, công tác tìm kiếm cứu nạn cần phải luôn bám sát diễn biến thiên tai và chủ động kịp thời ứng phó nhanh.
Đại tá Phạm Hoài Giang, Phó cục trưởng Cục Cứu hộ cứu nạn (Bộ Quốc phòng) nhận định, đi liền với các hoạt động kinh tế sôi động trên biển cũng như các tuyến biên giới là những nguy cơ rủi ro, xảy ra tai nạn ngày càng cao. Ngoài việc đảm bảo chủ quyền trên 2 tuyến biên giới, công tác tìm kiếm cứu nạn cũng được coi là nhiệm vụ chủ lực của BĐBP. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ, phải hết sức chủ động, nắm chắc tình hình, sát thực tế. Đặc biệt khâu tuyên truyền, nếu làm máy móc sẽ không đến dân. Tìm kiếm cứu nạn hiện nay mới chỉ là nhiệm vụ kiêm nhiệm của BĐBP, những năm tới cần thành lập lực lượng tìm kiếm cứu nạn riêng với trang thiết bị và kỹ năng đầy đủ để chuyên nghiệp hóa công tác này.
Theo kinhtenongthon.com.vn